ࡱ> 46123M Fbjbj== oiWWl<d`$xpggg```````$a cB8`-g70ggg8`IZO e`IZIZIZg:`IZg`IZIZ[r^^l JCZ^^T{`0`^,1eZF1e^IZGutxi-asko guztiok ikusi ditugu 1992ko Joko Olinpikoetako irudiak, baina oso gutxik ikusiko zituzten irudi haiek Bereizmen Handiko Telebistaz. Izan ere, 10 bat urte beharko baitira oraindik sistema hau gure etxeko telebistek izan dezaten arte. Ondorengo lerroetan Bereizmen Handiko Telebista zer den aztertuko dugu, baina gatozen lehenbizi ezaguna dugun Telebistaren historia ezagutzera. Gaur egun ezagutzen dugun telebistaren sistema PAL deritzona da. Hona ezaugarriak: 625 lerroko bereizmena dauka, 50 Hz-eko eremu-frekuentzia, 4/3ko irudi-erlazioa eta irudiak koloretan. 1930. urte inguruan lehenengo telebista-emanaldiak, hasi zirenez gero, telebistaren ezaugarri hauek ez dira aldatu, zuri-beltzetik koloretarako aldaketa izan ezik. 30.eko hamarkadaz geroztik, telebistaren helburu teknologikoa zinearen 35 mm-ko bereizmenaren pareko irudi-kalitatea lortzea izan da. 50.eko hamarkadan, kolorea sartu zen, zuri-beltzeko sistemarekin bateragarria delarik. Berrikuntza hau sartzeko, banda-zabaleran aldaketa bat egiten da, 7,5 MHz-eraino. Telebista berarekin koloretako seinalea ikus zitekeenez, aldaketa honek ez zuen traumarik eragin; ez etxeko telebistetan eta ez profesionalen artean. (Esan beharra dago, hala ere, koloretako telebista era bat finkatzerako 15 urte igaro zirela). Aldaketa hau garrantzitsua izan bazen ere, telebistaren bereizmena, berdintsua zen; zinemako irudietatik urruti artean. 1968an japoniarrek, 35 mm-ko formatuaren pareko sistema sortzeko azterketei ekin zieten. 1970ean Japoniako NHK telebista publikoak eredu berria aurkeztu zuen: 1.125 lerroko bereizmena, 5/3ko erlazioa, 60 Hz-ko frekuentzia eta 30 MHz-ko banda-zabalera zituena. Sistema hau ordea, egungo beste ereduekin ez dator bat. 70. eta 80.eko hamarkadan, NHK-k sistema hori erabiltzeari ekin zion. Grabaketa, emisio nahiz errezepziorako ekipamenduak prestatu zituzten. Egun, Japoniako Bereizmen Handiko Telebistak egunean 8 orduko emanaldiak emititzen ditu, horretarako duten satelitearen bitartez.  INCLUDEPICTURE "http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-a.jpg" \* MERGEFORMATINET Bereizmen Handiko Telebistekin enfokatzea benetan zaila izaten da. Arazo honi ez diote oraindik irtenbiderik aurkitu.Baina Europako enpresek (Philips, Thompson, Bosch ....), japoniarren helburuak ikusita, 1986an Duvrovnik-en bildutako CCIR-aren Batzarrean, Japoniako eredu berria ez onartzea erabaki zuten. Europan Bereizmen Handiko Telebista-eredu berria asmatzeko, EEE-ak Eureka 95 egitaraua sortu du, lau urteko atzerapenaren ondoren. Beste eremu bat asmatzeko arrazoia, japoniarren eredua PAL sistemarekin bat ez etortzea omen zen. Europako egitarau berri horrek alderdi desberdinak ditu: EU 95, produkziorako ekipamendu-ikerketan ari da eta EU281 berriz, fluxu bitarraren transmisioa ikertzen. Philips eta Bosch-ek elkarte bat sortu dute aldi berean (BTS), Europako eredu berrirako ekipamenduak prestatzeko. Eredu berri honen ezaugarriak hauexek dira: 1250/50 Hz, 16/9 erlazioa eta 30 MHz-ko banda-zabalera. Ezaugarri guzti hauek bat datozte egungo telebista-ereduarekin (1.250, 625en bikoitza baita). Horiek horrela, 1990. urtea iritsi zenean, Europan gauzak ez zeuden oso gaizki. Japoniarren eredua martxan zegoen orduan, baina amerikarrek beren eredu berria proposatu dute. Amerikarren eredua NTSC-arekin bateragarria da eta japoniarrek azken aukera galdu duten bitartean, europarren proiektuaren emaitza gehixeago luzatuko da. Izan ere, kolorimetria, kontraste-erlazioa eta irudi-erlazioaren behin-betiko eredua finkatu nahi baitituzte. Egungo egoera  INCLUDEPICTURE "http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-b.jpg" \* MERGEFORMATINET Egun, sistema honetako monitoreak milioi bat pezetatik (50.000 liberatik) gora balio du. Bestalde, monitorearen tamaina edo neurririk egokiena 30"koa da (PAL sisteman 21"koa dugu).Bereizmen Handiko Telebistan 3 eredu ezagutzen ditugu, eta hirurak elkarrekiko bateraezinak dira. Japonia Produkzio edo ekoizpenerako eredurik onena dugu, baina MUSE transmisio edo emanaldi-sistemaz ez dago gauza bera esaterik, (MUSE transmisio-sistema benetan Bereizmen Handikoa ez da). Filmetik bideorako transferentzia ona da eta Europako Bereizmen Handiko Telebistara bihurtzea ere bai. Era berean, monitorizazio-tutuak onenak dira. Ekipamenduek sistema digitalean egiten dute lan eta grabaketan seinalea ez da analogikoa. Ekipamenduak erabiltzeko aukerak PAL sistemaren berdinak dira. Europa HD Mac sistemaren bitartez egiten den transmisioa MUSE sistemarena baino hobea da. Hala ere, esan beharra dago Bereizmen Handiko Telebistako seinalea transmititzeko Dz/HD Mac sistema erabiltzea 1995erako utzi dela, hau da, HDTV digitalaren bermatzea ikus dadin arte. Dz Mac, Bereizmen Handiko Telebista martxan jarri aurretik erabiltzeko eredua dugu. Ez da Bereizmen Handikoa beraz. Thompson etxeak Dz Mac 16/9 estereo hargailua salgai jarri du dagoeneko 350.000 pezetatan. Zenbaitek dioenez, telebista hobetua litzateke hau. Dena den, MUSE, nahiz HD Mac, biak ere laguntza digitala duten sistema analogikoak ditugu. Europan, Bereizmen Handiko Telesbistan bi formatu daude: Philips eta Thomson etxeenak. Philips  INCLUDEPICTURE "http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-c.jpg" \* MERGEFORMATINET 1970ean Japoniako NHK telebista publikoak eredu berria aurkeztu zuen: 1.125 lerroko bereizmena, 5/3ko erlazioa, 60 Hz-eko frekuentzia eta 30 MHz-eko banda-zabalera zituena.Oraingoz, ekipamenduen teknologia analogikoa da, baina magnetoskopioak Bosch-en 1B formatuan oinarriturik daudenez, kopiak egitean kalitatea galtzen da. Ondorioz, magnetoskopio digitalak sortzekotan dabiltza. Ekipamendu edo hornidura txikia denez, PAL sistemarekin parekatuz kreazio aukera txikiagoa da. Thompson D1 ekipamendu digitalak erabiltzen dituzte, binaka nahiz launaka (koadriga sistema). Zein da sistema honen abantaila? Kamera Bereizmen Handiko Telebistarako bereziki egina bada ere, merkatuan dauden D1 ekipamendu guztiak erabili ahal izatea. Hitz batean esan da, D1 motako bi magnetoskopioz, splitter batez eta kameraz Bereizmen Handiko Telebistarako filma daiteke. (Hementxe dago Thompson-en gakoa. Izan ere, bere sistema 1.250 lerrora iristen ez denez, ez baita Bereizmen Handikoa). Eredu berbera erabiliz PAL sisteman filmatu nahiko bagenu, nahikoa litzateke D1 eta kamera konbentzionala erabiltzea. Honez gain, grabazio digitalak hurrengo belaunaldietan ez du kalitaterik galtzen. Gaur egungo joeraren arabera, hazbeteerdiko sistema digitalak nagusitzen ari dira. Bereizmen Handiko Telebistak oraindik konpontzeke dituen arazoak Ez du merezi Bereizmen Handiko Telebistaren seinalea zergatik ez den gaur egungo lurreko sarearekin bat egiten aztertzeak. Izan ere, mota honetako telebistaren grabazio-prozesuan bi arazo nagusi baitaude. Azter ditzagun irtenbide korapilotsua duten bi arazo hauek: Enfokatze-arazoa Enfokatzea benetan zaila izaten da; alde batetik, sistema honek bereizmen handia baitu, eta bestalde kameraren wiefinderrak oso bereizmen txikia baitauka. Kamerako wiefinderrak 10 besterik ez dituenez, kamera-operadoreari ia ezinezkoa zaio fokua hartzea. Argi gutxi baldin badago, zer esanik ez. Aldea grafikoki ikus dezagun, BH.UM (Bereizmen Handiko Unitate Mugikorra) sisteman 39ko monitorean ere, zenbaitetan ez dago garbi enfokaturiko puntua zein den jakiterik. Esan bezala, arazo honi ez diote oraindik irtenbiderik aurkitu. Argiaren arazoa  INCLUDEPICTURE "http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-d.jpg" \* MERGEFORMATINET Europako enpresek (Philips, Thompson, Bosch, eta abarrek), japoniarren helburuak ikusita, 1986an Japoniako eredu berria ez onartzea erabaki zuten eta "Eureka 95" egitaraua sortu zuten Europako Bereizmen Handiko Telebista eredu berria asmatzeko.Bigarren arazo nagusi honi, dirudienez irtenbidea aurkitzekotan dira. Bereizmen Handiko Telebistan PAL sisteman argi bikoitza behar du. Izan ere, batetik tutuak erabiltzen ditu eta bestalde Taiget deritzaionaren tamaina handiagoa da (1 1/4). Zenbait adituk dioenez, bikoitza ez eta argi hirukoitza ere beharko luke PAL sistemarekin alderatuz. Arazo hau gainditzekotan dira tutuen ordez CCD/Fit, Hypen Had sistema eta abar sartuta. Hau litzateke hirugarren belaunaldiko CCD-a, eta kontuan izan behar dugu, telebista konbentzionalean sistema hau erabiliz, orain arte behar zen argiaren erdiaz lan egin daitekeela. Adibide gisa, Matsushitak badu 2/3 hazbeteko CCD-aren prototipoa. Bereizmen handiko telebista etxean Sistema hauetan onena zein den edo Europan zein erabiliko den alde batera utziz, azter dezagun Bereizmen Handiko Telebista etxera sartzeak duen etorkizuna. Egun, sistema honetako monitore batek milioi bat pezetatik (50.000 liberatik) gora balio du. Honi, satelite-seinalearen dekodetzailea gehitu beharko genioke. Monitorearen tamaina edo neurririk egokiena 30koa da (PAL sisteman 21koa dugu). Audioak 7 kanal izango lituzke, zinemarik onenetan bezala. Honen ondorioz, ia gela osoa beharko genuke telebista ipintzeko. Behar duen leku fisikoa ez da kontuan izan telebista-mota hau diseinatzerakoan. Oso adibide xelebrea bada ere, Japonian, Bereizmen Handiko Telebistarako aurreratuen dauden herrialdean, neurri horretako telebista ez da etxeko atetik sartzen. Telebista hau ikusteko distantzia egokiena 3 metrokoa omen da zuzen-zuzen begiratuta. Horrez gain inguruan 7 bozgorailu ipini behar zaizkionez, etxean horretarako gela osoa ez baduzu, ezingo duzu horrelako telebista erosi. Baina Bereizmen Handiko Telebista gure etxean dugun PAL sistemako monitorearekin bateragarria izango balitz, seinale hau bi eratara ikusiko litzateke (ikus beheko eskema). Etorkizun hurbila  INCLUDEPICTURE "http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-e.jpg" \* MERGEFORMATINET Gure etxeetara sistema hau beranduxeago sartuko da. Izan ere, arazo ugari baitago oraindik konpontzeke.Gaur egun merkeagoa da zeluloidean filmatzea, baina prezioek behera egiten dutenean, zenbait zine-produkzio Bereizmen Handiko Telebistaz egingo dira. Postprodukzioa sistema honetan egingo da eta emanaldia (ez proiekzioa) horretarako prestaturiko minizineetan egingo da zuzenean. Dena den, superprodukzioak zeluloidez egiten segituko dute. Izan ere, 70 mm-ko formatua berreskuratu dutenez, telebista-mota berri honen bereizmen bikoitza baita. Gure etxeetara sistema hau beranduxeago sartuko da. Izan ere, arazo ugari baitago oraindik konpontzeke: prezio altuegia, hornidura handiegiak, arintasun falta, etab. Honez gain, PAL sistemarekiko arazo teknikoak ditugu, eta ulertzekoa denez, telebista ikusteko leku erosoa behar dugunez, besaulki eta sofak ezin kenduko ditugu telebistaren tamaina dela eta. Azkenik, artikulutxo honi amaiera emateko, anekdotatxo bat azaldu nahi nuke. Bitor Erizek Cannes 92an, El sol del membrillo filmearekin sari garrantzitsu bat irabazi du. Filme honen zati bat Betacam kameraz filmaturik dago; PAL sistemaz alegia, 625 lerrotan, eta publikoan inor gutxi konturatu da kalitate murrizketaz. Izan ere, filmearen historia nagusi baitzen.  INCLUDEPICTURE "http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-f.jpg" \* MERGEFORMATINET  JAPONIARRA:1.125/6016/930 MHzEUROPARRA:1.250/5016/930 MHzE.E.B.B.:DSC HDTV16/9Espektro bateragarria duen sistema digitalaHistoria de la Television La historia del desarrollo de la televisin ha sido en esencia la historia de la bsqueda de un dispositivo adecuado para explorar imgenes. El primero fue el llamado disco Nipkow, patentado por el inventor alemn Paul Gottlieb Nipkow en 1884. Era un disco plano y circular que estaba perforado por una serie de pequeos agujeros dispuestos en forma de espiral partiendo desde el centro. Al hacer girar el disco delante del ojo, el agujero ms alejado del centro exploraba una franja en la parte ms alta de la imagen y as sucesivamente hasta explorar toda la imagen. Sin embargo, debido a su naturaleza mecnica el disco Nipkow no funcionaba eficazmente con tamaos grandes y altas velocidades de giro para conseguir una mejor definicin. Los primeros dispositivos realmente satisfactorios para captar imgenes fueron el iconoscopio, descrito anteriormente, que fue inventado por el fsico estadounidense de origen ruso Vladimir Kosma Zworykin en 1923, y el tubo disector de imgenes, inventado por el ingeniero de radio estadounidense Philo Taylor Farnsworth poco tiempo despus. En 1926 el ingeniero escocs John Logie Baird invent un sistema de televisin que incorporaba los rayos infrarrojos para captar imgenes en la oscuridad. Con la llegada de los tubos y los avances en la transmisin radiofnica y los circuitos electrnicos que se produjeron en los aos posteriores a la IGuerra Mundial, los sistemas de televisin se convirtieron en una realidad. Emisin Las primeras emisiones pblicas de televisin las efectu la BBC en Inglaterra en 1927 y la CBS y NBC en Estados Unidos en 1930. En ambos casos se utilizaron sistemas mecnicos y los programas no se emitan con un horario regular. Las emisiones con programacin se iniciaron en Inglaterra en 1936, y en Estados Unidos el da 30 de abril de 1939, coincidiendo con la inauguracin de la Exposicin Universal de Nueva York. Las emisiones programadas se interrumpieron durante la IIGuerra Mundial, reanudndose cuando termin. En Espaa, se fund Televisin Espaola (TVE), hoy incluida en el Ente Pblico Radiotelevisn Espaola, en 1952 dependiendo del ministerio de Informacin y Turismo. Despus de un periodo de pruebas se empez a emitir regularmente en 1956, concretamente el 28 de octubre. Hasta 1960 no hubo conexiones con Eurovisin. La televisin en Espaa ha sido un monopolio del Estado hasta 1988. Por mandato constitucional, los medios de comunicacin dependientes del Estado se rigen por un estatuto que fija la gestin de los servicios pblicos de la radio y la televisin a un ente autnomo que debe garantizar la pluralidad de los grupos sociales y polticos significativos. A partir de la dcada de 1970, con la aparicin de la televisin en color los televisores experimentaron un crecimiento enorme lo que produjo cambios en el consumo del ocio de los espaoles. A medida que la audiencia televisiva se incrementaba por millones, hubo otros sectores de la industria del ocio que sufrieron drsticos recortes de patrocinio. La industria del cine comenz su declive con el cierre, de muchos locales. En Mxico, se haban realizado experimentos en televisin a partir de 1934, pero la puesta en funcionamiento de la primera estacin de TV, Canal5, en la ciudad de Mxico, tuvo lugar en 1946. Al iniciarse la dcada de 1950 se implant la televisin comercial y se iniciaron los programas regulares y en 1955 se cre Telesistema mexicano, por la fusin de los tres canales existentes. Televisa, la empresa privada de televisin ms importante de habla hispana, se fund en 1973 y se ha convertido en uno de los centros emisores y de negocios ms grande del mundo, en el campo de la comunicacin, ya que adems de canales y programas de televisin, desarrolla amplias actividades en radio, prensa y ediciones o espectculos deportivos. La televisin ha alcanzado una gran expansin en todo el mbito latinoamericano. En la actualidad existen ms de 300 canales de televisin y una audiencia, segn nmero de aparatos por hogares (ms de 60 millones), de ms de doscientos millones de personas. A partir de 1984, la utilizacin por Televisa del satlite Panamsat para sus transmisiones de alcance mundial, permite que la seal en espaol cubra la totalidad de los cinco continentes. Hispasat, el satlite espaol de la dcada de 1990, cubre tambin toda Europa y Amrica. En 1983, en Espaa empezaron a emitir cadenas de televisin privadas TELE 5, Antena 3 y Canal +. En 1986 haba 3,8 habitantes por aparato de televisin, en la actualidad ha bajado a 3,1. A finales de los aos ochenta, haba en Estados Unidos unas 1.360 emisoras de televisin, incluyendo 305 de carcter educativo, y ms del 98% de los hogares de dicho pas posea algn televisor semejante al nivel espaol. Hay ms de 8.500 sistemas ofreciendo el servicio de cable, con una cartera de ms de 50 millones de abonados. En la actualidad en todo el mundo, la televisin es el pasatiempo nacional ms popular; el 91% de los hogares espaoles disponen de un televisor en color y el 42%, de un equipo grabador de vdeo. Los ciudadanos espaoles invierten, por trmino medio, unas 3,5 horas diarias delante del televisor, con una audiencia de tres espectadores por aparato. Durante los aos inmediatamente posteriores a la IIGuerra Mundial se realizaron diferentes experimentos con distintos sistemas de televisin en algunos pases de Europa, incluida Francia y Holanda, pero fue la URSS, que comenz sus emisiones regulares en Mosc en 1948, el primer pas del continente en poner en funcionamiento este servicio pblico. Cerca del 98% de los hogares en la URSS (3,2 personas por receptor) y en Francia (2,5) posee televisor, siendo el porcentaje de 94 en Italia (3,9) y 93 en los hogares de Alemania actualmente parte de la reunificada Repblica Federal de Alemania (2,7). Televisin en el espacio Las cmaras de televisin a bordo de las naves espaciales estadounidenses transmiten a la tierra informacin espacial hasta ahora inaccesible. Las naves espaciales Mariner, lanzadas por Estados Unidos entre 1965 y 1972, envi miles de fotografas de Marte. Las series Ranger y Surveyor retransmitieron miles de fotografas de la superficie lunar para su anlisis y elaboracin cientfica antes del alunizaje tripulado (julio de 1969), al tiempo que millones de personas en todo el mundo pudieron contemplar la emisin en color directamente desde la superficie lunar. Desde 1960 se han venido utilizando tambin ampliamente las cmaras de televisin en los satlites meteorolgicos en rbita. Las cmaras vidicn preparadas en tierra registran imgenes de las nubes y condiciones meteorolgicas durante el da, mientras que las cmaras de infrarrojos captan las imgenes nocturnas. Las imgenes enviadas por los satlites no slo sirven para predecir el tiempo sino para comprender los sistemas meteorolgicos globales. Se han utilizado cmaras vidicn de alta resolucin a bordo de los Satlites para la Tecnologa de los Recursos Terrestres (ERTS) para realizar estudios de cosechas, as como de recursos minerales y marinos. HISTORIA DE LA TELEVISION La televisin nace a partir de la conjuncin de una serie de fenmenos e investigaciones simultneas pero desarrolladas aisladamente. El original descubrimiento de la "fototelegrafa" a mediados del siglo XIX (La palabra TELEVISIN no sera usada sino hasta 1900), debe sus avances y desarrollo a varios investigadores que experimentaron con la transmisin de imgenes va ondas electromagnticas. De todos los que contribuyeron con sus estudios de fototelegrafa, sin duda los ms importantes son el ingeniero alemn PAUL NIPKOW, quien, en 1884 patenta su disco de exploracin lumnica, ms conocido como Disco de Nipkow; JOHN LOGIE BAIRD, escocs quien en 1923 desarrolla y perfecciona el disco de Nipkow a base de clulas de selenio; A los norteamericanos IVES y JENKINS, quienes se basaron en Nipkow; y al ruso inmigrante a U.S.A., VLADIMIR SWORYKIN, gestor del tubo ICONOSCOPIO. Las primeras transmisiones experimentales nacieron a la vida en U.S.A. Fue en Julio de 1928 cuando desde la estacin experimental W3XK de Washington, JENKINS comenz a transmitir imgenes exploradas principalmente de pelculas con cierta regularidad y con una definicin de 48 Lneas. En el ao 1929, la BBC (British Broadcast Co.) de Londres manifiesta cierto inters en las investigaciones de LOGIE BAIRD luego de que este en 1928 haba logrado transmitir imgenes desde Londres hasta New York, adems de demostrar tambin la TV en Color, la TV exterior con luz natural y la TV en estreo, todo ello, desde luego, en forma muy primitiva. Sin embargo, en 1929 la BBC asegur un servicio regular de transmisin de imgenes con cierto desgano, debido a que no vea en el nuevo invento alguna utilidad prctica. Pese a ello, las transmisiones oficiales se iniciaron el 30 de septiembre de 1929. La definicin del equipo era de 30 lneas, empleando un canal normal de radiodifusin. La totalidad del canal estaba ocupada por la seal de video, por lo que la primera transmisin simultnea de audio y video no tuvo lugar sino hasta el 31 de Diciembre de 1930. Hacia fines de 1932, ya se haban vendido ms de 10.000 receptores. Esta televisin era del orden mecnico. La verdadera revolucin no llegara sino hasta el inicio de la TV electrnica, iniciada con los experimentos de Sworykin. Este se uni a la WESTINGHOUSE y comenz sus investigaciones a principios de la dcada del 20, utilizando un tubo de rayos catdicos para el aparato receptor y un sistema de exploracin mecnica para la transmisin. Su descubrimiento fue bautizado como TUBO ICONOSCOPIO, y su primera patente data de 1923. Hacia fines de los aos 40, la TV electrnica de Sworykin haba desplazado por completo a la mecnica. En ese ao comenz la guerra por la TV a color. Ya antes de esta, Sworykin haba sugerido la idea de estandarizar los sistemas de TV que se estaban desarrollando paralelamente en todo el mundo. Gracias a esta inquietud, a principios de 1940, Estados Unidos cre la National Television System Comitee (NTSC) el cual velaba porque las normas de fabricacin de los aparatos de TV fueran compatibles entre las diferentes empresas americanas dedicadas a su fabricacin. As, en julio de 1941 se estandariz el sistema, vlido para todos los estados de U.S.A., de 325 lneas. Al trmino de la guerra, la industria de la TV tom un nuevo mpetu. Europa adopt un sistema de 625 lneas, mientras que Francia posea uno de 819. Inglaterra mantuvo el suyo de 405 y U.S.A. estandariz su sistema de 525 lneas. Los diferentes estudios realizados a fin de desarrollar la TV en colores, volva a poner en jaque la compatibilidad que el pblico requera de los aparatos. Los intereses econmicos de las grandes compaas presionaron fuertemente para que se adoptase un sistema de color no compatible a todos los aparatos. Aunque, ciertamente fue la gran cantidad de televisores vendidos en aquel entonces (sobre los 10 millones), el hecho motiv el acuerdo de desarrollar una TV color plenamente compatible. Otro problema que se suscitaba era la doble compatibilidad directa e inversa, es decir, que una seal en color se viera en un TV en B/N y una seal B/N se viera en un TV color. Al final, el sistema de compatibilidad se logr, adoptando desde 1953 el nombre del comit regulador, conocido como sistema NTSC. PERO, este desarrollo tambin lleg a los pases europeos quienes no quisieron transar sus orgullos nacionales. Francia simplemente no quiso estandarizar su sistema al americano y crea su propio sistema de TV en colores: el SECAM (SEquentiel Couleur A Memorie), desarrollado en 1967 con una definicin de 625 lneas. Alemania hace lo propio y en el mismo ao 67 crea el sistema PAL (Phase Alternation Line), tambin de 625 lneas desarrollado por la empresa TELEFUNKEN. Segn las opiniones de los ingenieros, esta es la mejor de las tres. Hoy Satlites unen los pases a travs de la televisin y el Internet ofrece video, sonido y textos a cualquiera en cualquier lugar con un computador. Repentinamente, los estndares inc ompatibles y los idiomas incomprensibles son relevantes ? ahora resulta que crean barreras en la comunicacin y la comprensin. Eso gusta a los dictadores y tambin a aqullos que temen que el libre flujo de informacin permee las ideas de otros y les haga perder poder. Pero la mayora de nosotros tiende a pensar que el libre flujo de informacin y el desarrollar nuestra habilidad de reconocer "las joyas entre la basura" no solo es esencial para progresar sino adems para unir a los pueblos... esto nos trae al asunto de la incompatibilidad entre los estndares de transmisin de video. Aunque el total ha disminuido, todava hay en el mundo varios sistemas incompatibles de televisin (mtodos tcnicos para la transmisin de imagen y sonido). Esto significa que un programa producido en un pas no puede ser automticamente visto en otro sin ser previamente convertido al estndar local. Como el cine y la televisin son representan uno de los mayores y ms lucrativos renglones de exportacin de los Estados Unidos ? segn algunas cifras el rengln nmero uno ? los productores y distribuidores norteamericanos deben familiarizarse con los diferentes estndares existentes. (Muchas pelculas y shows de TV no comienzan a ganar dinero hasta que no salen a distribucin internacional) Ha habido unos 14 estndares de transmisin en diferentes momentos. Hoy, excluyendo HDTV/DTV (televisin de alta definicin / TV digital) existen fundamentalmente tres sistemas distintos (con variaciones significativas entre los pases) Las diferencias entre estos tres sistemas de transmisin internacional se centran fundamentalmente en 3 reas: el nmero de lneas horizontales en la imagen el ancho de banda de transmisin del canal la utilizacin de amplitud o frecuencia modulada para transmitir el audio y video Histricamente, el nmero de lneas utilizadas en la transmisin de tv ha oscilado entre las 405 lneas utilizadas en el Reino Unido para la tv en blanco y negro, hasta el sistema de 819 lneas usado en Francia. Ninguno de esos dos sistemas est en operacin actualmente. As que con la excepcin de los nuevos sistemas de alta definicin que desarrollaremos mas adelante, el asunto se sita entre dos estndares bsicos: 525 y 625 Proporcin del Encuadre Aunque el nmero de lneas de rastreo haya variado, todos los sistemas de siempre han tenido la misma proporcin de imagen de 4:3. Esta es la proporcin ancho:alto de la imagen. La proporcin 4:3 era consistente con la pelculas de la era previa al Cinemascope, Vistavision y Panavision. Como veremos, la proporcin 16:9 (la imagen mas amplia con la imagen del perico) se acerca bastante a esa proporcin. El Estndar NTSC El comit nacional de estndares de televisin (NTSC por sus siglas en Ingls) es un sistema de 525, 30 cuadros por segundo se utiliza primordialmente en los Estados Unidos, Canad, Groenlandia, Mxico, Cuba, Panam, Japn, las Philipinas, Puerto Rico, y parte de Sur-Amrica. Como 30 cuadros estn formado por 60 campos, al NTSC se le conoce como un sistema de 525 lneas y 60 campos. El sistema NTSC fundament su ciclo temporal en la frecuancia de oscilacin elctrica de 60 Hz. Hay otros pases con frecuencia de 50Hz, y se hizo lgico desarrollar un sistema de televisin sobre la base de 50 ciclos. Los Sistemas PAL y SECAM Mas de la mitad de los pases del mundo se adhieren a uno de los dos sistemas de 625 lneas, y 25 cuadros: SECAM (Systm lectronique pour Couleur avec Mmoire) o PAL (Phase Alternating Line). SECAM se utiliza bsicamente en Francia y los pases que antes perteneca a la antigua Unin Sovitica. PAL se utiliza en la mayor parte de Europa Occidental exceptuando Francia y en Argentina. La 100 lneas extra en los sitemas PAL y SECAM permiten mayor detalle y claridad en la imagen de video, pero los 50 campos por segundo, comparados con los 60 del sistema NTSC producen cierto "parpadeo" a veces aparente. An as como 25 cuadros por segundo est muy cerca del estndar internacional para cine de 24 cuadros por segundo, el cine se transfiere ms fcilmente a PAL Y SECAM. En NTSC una pelcula de 24 cuadros por segundo debe ser convertida a 30 cuadros. Esto se hace barriendo por duplicado (escaneando) algunos fotogramas de la pelcula a intervalos cclicos. Conversin de Estndares La existencia de distintos sistemas de televisin implica que el intercambio de programacin no puede hacerse de manera directa y eso lo hace ms complicado. Un videotape grabado en los Estados Unidos, por ejemplo, no puede verse directamente en Inglaterra, sin pasar por un proceso de conversin de estndares. Esto sola ser un problema pero con la tecnologa digital actual es un proceso simple y limpio asumiendo que se tenga acceso a los equipos adecuados. Adems hoy existen televisores y videograbadores multi-estndar que permiten cambiar con un switch entre uno y otro sistema. Televisin de Alta Definicin/Televisin Digital Hubo la esperanza que a medida que la humanidad avanzara hacia los sistemas digitales de alta definicin hubiese un acuerdo global para un solo estndar de tv. Esto estuvo a punto de darse a finales de los aos 80 porque muchos pases estaban aceptando un sistema de 1.125 lneas y 60 campos. Sin embargo, surgieron diferencias tcnicas y polticas que hicieron que 200 participantes en un congreso de broadcasting se retractaran de esa posicin original. El sueo de un sistema nico y universal se desvaneci. Los Estados Unidos, Japn y otros pases adoptaron el sistema de 1.125 lneas y 60 campos. Muchos de los pases con PAL y SECAM se fueron con un sistema de 1.250 lneas y 50 campos. En realidad, el nmero de lneas de los sistemas podra ser descrito como 1.080 y 1.152 respectivamente y el nmero de campos como 59.9, pero no entraremos en detalles tcnicos por ahora. Que ventajas posee un sistema HDTV/DTV? Comparado con la televisin NTSC, HDTV/DTV puede reproducir seis veces ms detalle y diez veces ms informacin de color. Compare las ampliaciones que muestran ambas seales aqu. (Nota: si se aleja de la pantalla hasta aproximarse a la distancia normal de mirar televisin la diferencia es mucho menos notable.) Si se proyecta en una pantalla de 16 x 9 pies, el detalle de HDTV/DTV se asemeja mucho al que puede ser reproducido por una proyeccin de cine. Sin embargo, el video y el film son medios completamente distintos. El asunto de su calidad relativa (lo que significa distintas cosas para distintas personas) ha sido discutido acaloradamente sin lograr una respuesta definitiva con argumentos puramente tcnicos. Basta decir que cuando se les compara en el aire, sus diferencias se fundamentan ms en los estilos de produccin de cada uno que en sus medios de registro. De ello hablaremos ms adelante Adaptando el Formato de Pantalla Ancha La conversin de 16:9 HDTV/DTV al formato 4:3 se hace de la misma manera que la conversin de pelculas de gran formato de televisin. Existen tres formas de hacerlo. Primero, puede recortarse los lados de la imagen. Si el material de alta definicin original se graba con el formato 4:3 en mente (con proteccin) entonces la informacin de los lados que se pierda no tendr mayor importancia. Segundo, la produccin completa puede ser sometida a un proceso denominado paneo y escaneo. Este procedimiento consta de un anlisis tcnico de cada escena controlado por una computadora programada para recorrer electrnicamente la ventana de 4:3 a lo largo del formato de pantalla total. Si a la imagen de la cotorra se le corta los lados no se perdera gran cosa, pero si hubiese 2 cotorras hablando entre si tendamos un problema. Por ltimo, si el cuadro completo de HDTV/DTV contiene informacin visual importante (como texto escrito extendindose a lo ancho de la pantalla) el paneo y escaneo no funcionar. En este caso tendramos que utilizar la tercera tcnica llamada "letterbox", donde se ve el cuadro entero dejando dos bandas negras arriba y debajo del cuadro. Esto se considera muchas veces como un problema as que se deja casi exclusivamente para los casos en que hay ttulos y crditos al inicio y final del programa o film. El resto usualmente se trabaja con paneo y escaneo Muchos directores opinan que el paneo sobre las tomas ya realizadas es un artificio no motivado por la accin, e insisten entonces en el formato "letterbox" Y aunque algunos productores pensaron que el pblico objetara las bandas negras arriba y debajo de la imagen (mas de un cliente devolvi su pelcula alquilada a la videotienda pensando que tena un problema) actualmente es un mtodo comn y bien aceptado por el pblico. Para segmentos cortos de una produccin hay otra manera de hacer la conversin. Tal vez usted haya visto el inicio y final de un film con cierta compresin para que entren las letras. El defecto es muy aparente cuando hay gente en la imagen y se le ve muy delgados y estirados. Compare las dos imgenes y fjese como el pjaro en el formato 4:3 parece ms delgado. Este efecto de compresin es producido por el lente anamrfico que comprime la imagen a un formato 4:3. En condiciones normales, cuando la pelcula se proyecta en el teatro, la imagen comprimida se vuelve normal durante la proyeccin. Pero en televisin con formato 4:3 no es posible descomprimirla. Antes de que HDTV/DTV se convierta en la norma para el ao 2003, tendremos que preocuparnos por convertir todo el viejo arsenal 4:3 a formato ancho. Tanto as que ya muchos productores estn filmando y grabando en formato 16:9 para que su producto sea distribuible en la prxima era de la televisin. La televisin digital ms prxima se presenta al pblico de cuatro formas: la existente televisin digital por satlite que ya conocemos, la televisin digital por cable de fibra ptica que pronto conoceremos con ONO (segundo trimestre de 2003), la televisin digital terrestre -tanto pblica como privada- que en la Comunidad Valenciana comenzar posiblemente a emitir a partir del 2004 con una difusin en todo el territorio de la comunidad y tambin las TV locales que se adaptarn al nuevo sistema de televisin digital. Ventajas para los espectadores: ms calidad de seal y reproduccin, posibilidades de interactuar con otros contenidos suplementarios y seleccin de programas bajo demanda, esto es, el vdeo club universal en casa. La oferta de canales y programas se ampliar todava ms y la televisin pblica y abierta ofrecer sus canales temticos gratuitos. El televisor se transformar en un amplio quiosco audiovisual en donde se expondrn cientos de distintas publicaciones. Y los ms nostlgicos podrn recordar los tiempos de la televisin VHF, TVE1 y la UHF, TVE2, visionando sus archivos. Pero lo importante es que en no mucho ms de 12 aos, el cambio ha sido trepidante. Ahora existen ms de 150 canales en Espaa de TV temticos y ms de 500 emisoras de TV Local en activo. Y todava llegarn ms. Para que se pueda ver la televisin digital en la mayora de hogares, es necesario un pequeo cambio en la mentalidad de los espectadores. Adaptacin y familiaridad con la interactividad, mayor capacidad de decisin de seleccin por parte del usuario y pequeos conocimientos tecnolgicos. Para poder sintonizar la televisin digital ser necesario tener en casa un televisor digital, los analgicos no sirven, pero la mayora ya ha hecho el cambio. Si el televisor tiene euro conector, significa que est adaptado y podr ver la televisin digital. Antes tendr que adquirir un descodificador. Y ah esta uno de los grandes problemas de la televisin digital. Los descodificadores servirn a la vez de vdeo grabador y tendrn muchas mas ventajas y calidad de reproduccin, a un precio similar al de dichos reproductores. Pero primero las televisiones digitales pblicas o privadas en abierto y gratuitas tendrn que comenzar a emitir mucho antes de que su difusin sea rentable. No es el caso absurdo de las actuales Net TV y Veo TV o las seales digitales de las grandes cadenas analgicas que nadie ve porque todava no existen descodificadores en el mercado y porque tampoco se ha establecido el standard operativo de los mismos. Y as llevan casi un ao. Cuando comience a haber descodificadores en el mercado, supongo que la motivacin del usuario que vaya a pagar entre 100 y 200 ser que existan contenidos que valgan la pena. Y para eso las nuevas televisiones digitales tendrn primero que programar y emitir durante bastante tiempo sin tener casi nadie que les pueda ver. Esto es una pescadilla que se muerde la cola, como no habr buenos contenidos gratuitos, no habr inters de compra de descodificadores y la penetracin de la televisin digital en abierto ser lenta y muy costosa, sobre todo para los pioneros, como ya est ocurriendo. Otra cosa ser la evolucin de la televisin digital de pago. Y sobre todo por cable, que con su mltiple oferta: telfono, internet y televisin, ir introduciendo poco a poco en los hogares los nuevos descodificadores. Pero servirn esto >?hi  ~  8 ; < = q r XY/0cdefgh=>6CJOJQJ]^JaJ jUB*OJQJ^JphffCJOJQJ^JaJCJaJ jUjCJUmHnHuCJOJQJ^JaJG?i  < = 5$$If  6  634a$IfF r Y0gh9$$If  6  634a$If>$$If   6   634a>ls~7?_5$$If  6  634a$IfB$$If   6   634aklrs}~67>?@^_`12~  ! !!!!!!!!!!"""""##(%)%K%L%%%''D(E(#)$))))) j9UB*OJQJ^JphffCJOJQJ^JaJCJaJ j%U jU6CJOJQJ]^JaJCJOJQJ^JaJJ_`2 !!!!9$$If  6  634a$If>$$If   6   634a!"""#)%L%%'E($)))T*U*5$$If  6  634aB$$If   6   634a$If))P*Q*R*S*T*U****++w,x,----K/L/M//////////////////////00 0 00000D0E0F0_0`0D3E35566 6!678,8-8::;;q<5B*\phB*CJaJph B*ph 0JCJ$aJ$ jaUCJOJQJ^JaJCJOJQJ^JaJCJaJ jFU jUHU***+x,--L//////$a$>$$If   6   634a$If /////00 000E0`ZZZZ`ZZZZ$If$$IfT\L> a[| 0p634ab E0F0`0E36!6-8:;r<=`^^^^^^^^^$$IfT\L> a[| 0p634ab q<r<====O?P?Q@R@fAgADDDD%G&G?G@GvIwI L L&L(L.N9NNNNNO$O'O-OlO}OP"PRS VVWW]]]]]]]]]]]^`^b^c^h^i^t^u^^8`9```bǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǹǯ5OJQJ\^J5B* OJQJ\^JphB* OJQJ^JphCJaJ#5B* CJHOJQJ\^JaJHph5B*\phB*CJaJph B*phE=P?R@gAD&G@GwI L&L(LMOPRSdTUVXY[\^^_9`` b8cb b bGbObPbkb7c8cddeeef!fNfPfzf|fff~hhhhhhhhh*i5i\i_iii1j2j5j6jFjGjHj[k\kkklllllll,m2mdmgmmmCnDno ooopppppppYqZqjCJUmHnHuB*CJ$OJQJ^JaJ$ph@5B*OJQJ\^Jph5OJQJ\^J5CJ0OJQJ\^JaJ0K8cde!fPf|ffhhh2j6jGj\kklllmDn oopppqorr & Fdd[$\$Zqqqqqnrorrrrrrr!s"s#sassFtGt!u"uvvvvqwswwwxxxyyLzMzPzQzwzxzyzzzz{{ {|| | |O|^|$}%}}}}G~H~~~  jCJUmHnHu5CJ0OJQJ\^JaJ0B*CJ$OJQJ^JaJ$ph@0J5OJQJ\^J5B*OJQJ\^Jph5OJQJ\^JFrr"sGt"uvvwxyMzQzxz{ {|%}} i-\]jBKLhi,-.Z\]ijABvSTDF0JCJOJQJaJB* OJQJ^JphjCJUmHnHu5OJQJ\^J5CJ0OJQJ\^JaJ0wTEF/ =!"#$%F# :187H8IzJFIFddDucky!Adobed    #%'%#//33//@@@@@@@@@@@@@@@&&0##0+.'''.+550055@@?@@@@@@@@@@@@"!1 0`"2AB !1AQ"aq2 0BRr@ᒢ#3C` )),8_T@h$ 40 <sDۉɇ朒WpS"!$9%:Z\ss{ʸv>nyWBWbzpdM ! cB,Ȅ~,=<&|q"2#mÒZ(,ٻy,A[.JUv!_Al߯iDGtt:8Tz\le iJ.VAWVK8i#EYrLX3BXҐIHt2!Πh]o7ajD p 2!(J$\*P@`9AI ?H29P4o7M[z8z[2Aeb ZLl3YLc>|[gO8ˬD- .cԴcg#W!X\jзY5q*V#\HW]5hzV X$PbĶZp җ6ݮGF+` c gk:תݵ?/1 89?D2ykѫ#<4r~9mkRLAN-'ޤxӑ]DV'A$ym3*/zX|M "ӿs 6i 7:gh*1NӢXw;6X#h:yQyyFW$% w k1¬=M@LSdvӼx@4.Gts15>%k5bA^df)_soY >r5 nJ )ls=%p![X5oݫ-umVO{S 6$Үy+B"SF :2*FS~NwEE 4쬅+'U&AYlN[n@%R@L}F,@|r P~ȱ7I0ФiPթ ڪ+W|(~B1$U,!.=G晧#EZcU!HEbd`D܍B{sx);ȻxUOb)4JkXϕg_"o>OnHNq1p`xI۴4؀顾;獴1Ņ;wp Ig@29 ˬ0ٌ/B,n ^K {CY3PU^mwG#FYU,A" 5`7>؞s۪?k?k?G$E1J;Ԍ0?A&>&#l,`4CEt@dj>,gͷUqw<>QF?E <]uM_P^<0V[߇"1mToDlIF=MdnDDF̭d-]:^N Da(#ūK@ms4*>Czsߺ ʍ_BYI˿ٝ%߻n6d+msfB[hbo6\@j*G9 " |{7u@ H7tBթ8:MP .KnVh:G`No7K#23fu6h;(TMc' J!`L{*Ӄr(<\nQ= 1H ?eruRAN]d2ab+^[6G7"dWA `J  3(Ah̘a4-:)"N䈏{pZH*ԢDpmcLFɝau鈓HbvCZMiWdIEy>*?Fo'͓mDdG? GXcd4\fg'[ E2$@:pK8mxc )Z RLF$tS ԌLsuOo&2&<}fcnK{c9,hnr݈W)2k"Ԉ4iJXr;xGbfd\ (3ܶϥ#J/Nٔ7JY(Fͱ ň`2cGYz1rFB !HĀ3"Z e"duDQ1żйJgBSL݈wop<@/[s.n 5E)B;#"L`8+3d ]8-Ir#ېTIfrTkS Z@5;DX+p"0$L[]Q?S~"tC]@mSRRP3&lʴ%% ]d7zPCѴh c;/J`M@n&8+ӕDN3D#1!_26U3mdڂClq8bNW@6Knc)t&w)m^h0Ey>'<`iD&7%#y$naF&p?ʩ2MsHf*Ыk܁T|*GR}'QK[SFrD$\`N1)G@;AN}vm'yOvhn!g::}f$k  t IM'#zee5AWE7`{G٠F rIH77wJFIFHH(#(#!#.+(0=fB=88=}Y^Jfǣް+..=5=xBBx  }!1AQa"q2#BR$3br %&'()*456789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzw!1AQaq"2B #3Rbr $4%&'()*56789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzm! ?@捱|gsIh AThD6KTݔҵqASJ=Rp;gD]t2ywH}*t92'FMM4֝*/`KwdQB;5 35QwF`->QPC`)Ȫ0|SP$oHݲ*v-K:zT11)Ta4zm:0Ach5F"LnZ V*btzڪ_xSP$oHXp(&[|Vퟛ8*B3=>ZC&lcW;:P) NsMHzSSM3#M+ tSLQ`)҉WuH8H@e®##{TKtoH"ViUPe+]QcP,S#o1#9IjX6z:ΌS^Hr@۞1LT%ҁ"1TgCL4Μ>t=)[Uk1H~TQ."A[p㰫Cr2*585g1p g#h E/d)$8¯Ăb~pk'8܆ݮvkmdw *Z! iŽ{Gd` A"!L4DO4P1x7JhzU8}ߠxSJ47-CҘ' fQgU]ס#6> g iTec@ФbZ/AA!1r~=j^g%.0H'tt+Ua)X1#塌xGE]ס,'jp52cu# !T6gD?!B Tdhzk t1LˊG+F2>W޵C/q3Px@LS=*.0AErQ@:HdzKBѣG'F>vYX29v{Ԓ%.vFw w[ҝ&3yDCZ.>Oƚȿ@d@qqYIu>/0{)|3U]QWEI7uЕ UJn\zUln F+dc.¢s֔ 8K.* n4=eKލ_/ޗkGJǐ)5W([=>B[=iv3T+ ҋ_a@-3G9\nAHɔ.0I%.PNG  IHDR0PLTEb,:y~} `"tRNSރYbKGDH cmPPJCmp0712HsjIDATx^흋8}K776Fҧ] ?~>Jǃ#0E0yqNOqS_^zT`x>ۑ6DbTgL?Gj3g<1&bp?T>?Q>Tzm,uA8`b3A[~DEk$(+]04H502=^m^.dxL(oZDt0G+xL!$˖zT;̙s6DG=/2̄i^Ε [kBFDA qǛbr(1h?a2Qw_ѡֽLBڕC2 0w,Fgȡ4=~E_ue6t\ ;sdaۜ-L "2s [Lc ³?~|BG;;y0h@~HL0WHv3 tо#&H{m>[sy⤵ڙ0&E0g" /0 Ų;D21V2йF#"LԭXh[:ณ\! `"" ҶJD[-[>6SggcY(܁,WNXp['P?OU&,P:FZB(/;4eotxriCM59&T?ꞐZM&"Ge3[nWq0RT\)aHm6~ ;j0Ƴj9T?kNť/|]MmYN[A 4^'I}dBWe!1Crv!|j])D;'*d;%~C /-yԔ#Q-1T@]J0QO|Ы#haM *?)? &$o ?Z=ÄA]ZNKxyN P,SAIbb dǤ}_,4Iԟ#_f{sE4,Km:q 59_d-6$ѳ'%I n7O5~SI"8MhgB'J-Uʽǚ+m>rb-LDǺP N11*ޠ {W?D$aqt;5n,HΤ%dE㗢٠U~R۷Lc%&L LF}7%v<9. [<6zrN9iYXFNX<#8ہr=*5Nc);mG9cَw뤎wX.&<֝mG9ڥw1þo:QgRFٍ e&c{?DLqAYw0D ;q gm r,:b$9vg[1)1' ]b1N6yO)Sl\/D0YvY }k[IN'bg8sZ}ȰSEfH&ϟ>cMN>TqƎ=:iͣ):&!tP3ɼ}i~й|(gNcЪMu&&䨶LL%ȶgBx]P >qPkɲZܕ„GT^'$"ya7Q1i>W;G?dML!wbTZAK0W@1C\IđTg]g(>1AL}lkB2-j$HaխL>$xJ@ 4NLt1!2 RFB h $Щt"y ;ڮ$AŞȂ_'̤_T8$AĂzDna"Ld+pźqq =q ڎHcah{*B(T$2aBL,S7~pZo~ɞk- &Ug"''72mI r3!$s&:vW("ԐGNd9txa<*/`cM5Ş!DbL8kxbLAa IU 7M9Å>* Eq5D+`bb;43A/Qx0C`µc;@Y:2)S6du9vOJ{К6 sM늒]ŝ2P >+1S^ܙn~G-ha" 3Sf(IrpLt~)7חuإcM2Sk#+в7;$Ʒ ӸVDߝ:nGv);`MN25U')ԙ7Ⲙ k|L'"!Q* #J/-s Fƾ6t2I .L;^m J^11QnnA W\ a&SY'-E9lYW`[ʡC9"NjʾefRXNܣ5xa^&Wts#DO`r(䄓}ɱIWln,yu`fSt|W+aV ]LL` ƿɑs;%Y6aL,M $?fC~uBڹ|<}PkK>W %AI׆Z%+_(W9Oy|>eJ]sZ'ٱWɵɵ~,[ 5xv=dΤL~ ꎅ肿ӮSqlQk,ZEFao}snpBdġtN,LvzSУAC\xLٲ^lvvw{t0ONWH_,Q߻Xjᣵ@LqNl9@?S:ԫ[NĺhtcLG1J͖ KLAXS!P&[י\0loum|i[Y'!vi Ka_n[wBKgg)%M M;E[rcЛ 0]L›7ܙb^z>e,eZymZFLWeIvrZ6y5$8o_щUEMkpAU^>w\:$,*yؗe("Eqa}%-r*0dHݺN'#?K.g"=qGMLd:M ʠG0IzpDwtKZ:_ɐ3"Z QgT׉ޯ\ ȣQ$1`7d0ɶT $I[ONꤏ?jS-0DLDPxL'QE7/hr7NBW_xI'([fyr3[8ON1LJ> 2i!aös!%NdLR,Cpt ͅ!+s'DЍܼmb2cbt$i(%&eTvDŽdubspC MGc@ BJa}L&d{!iϳ`KvE:JIOhb͂ 2 $KLf>/mPH'%k&p˼Px#TO.A, 4{LLrsK Ҩ^cv]2\=VIG@;bK O8A@;&0sA/2&kV5&)&9}Iۓntl&D'Hʹ9Fܤ|Kt3!Xx ~4pۃ3C*T/tD%+U USԉν4ԺaDGrTǙQn稡dH6JN视'0^Yx|uPq)]3|IcE0Sc&°TS(D4o,p4mc濑 ::NE'xjdp &}`/ Tv՟qk?&q?̻rk:Y&]+>&[gos:,4ٵ[;ʹ:B#9zŸSt`E`Gކ;ٟxziik{$d!2"=m:%)t^a:P X2QrZ[&GK{32zoƀ6dKѯt AxN>7cp_ &P2IY6xL޲[q*_ frv|Su4ۣby[[N[gx|Wx(C6ܶfzE'੤f8Jۗ5n޷gЃfbyv*VFbR{]1m/*=#uy5?A`=%,'<'S&&YG胸Ak-ӼHDiǍܞ&dtHBb4*On}d DY|v"}}N2_E`(OL"]iT=sNQ 0[ ZnzٍmPȤxî]RdW6񴌺ŧaar<:ytr#NPzɣNƑ>D''v-j^]*aeƓFЈ/W攦Lԣϧ~ )I@1:*Cy _.Rü$)OXY564H(u]+!lӏF4>ͨEm>EJM-ګ7Q5sc& S`p@探P Py䲴5(1Jۑjmh6َK]z3u)2cuWp:P)3c`b;eX]7ʶ73Iu0lB>Ȗm;+IFܦF1鐄Tk;&zp^*IUps&'/qcƝ?a웢i4I,&1Fpb;g3.>L&GɣG'G<:9B'=*tL`IENDB`F۹}GvݻDMJFIFHH   (1#%(;4>=:498AI]OAEXF89QoRX`ciji?Ns{rfz]gid//dC9Cdddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd  }!1AQa"q2#BR$3br %&'()*456789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzw!1AQaq"2B #3Rbr $4%&'()*56789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzk! ?TC0 ,=qRFrr X@^1޽PN`鑌s$ 3#S=mYl,s~mcg)W;ќ֣ϟZ3#ynF{s묧'#\ɕF?#ZQj^sΉ".8O+ҍ[22QG?kQ X6V-* 󞸣MZXёQ"zԊ*U8zUCk6=wB,sNɦF%lێĹ@;[bę>li Aöh#i'/SM]AK 9 s]cHsaHz*t r6\m#p0EXolcbctol..Y;VC۟y%-qX|9Lǹ}.L@y/᪳ 3,"DL~ۛaMRc#}N})F{ɣ@]_*pA̞f0WvR$e<-X hЌ*Q(4Įٓ['}= Z*$S|?©7NPsv9n7)?Cњ˓Vjܑp!9-]+r< diP'߇#RMh'q~[ƱȐsW&"mUVEY̳\Ƌ!}5!vz${fM8j&) y/.Kdw®K&l\Kiy drqڨM 2N dEAr򝜺\}+yD&sNxفǖ\!pNyh9cUv.2@¡?zYZ~%efbHfwFBz)YTQ<޲R)#P.`;R XJ );kq'm3_Mv%B?jظXm"Ay#_oҴR]R}\@z\=G5&7KQpzA^Ա#209xtH|=ǿoJ$NdLqJrw1%V@|ƞTdbo0#= 9m;dHskcK=O]8T\#:țcUEios);Cm'uȅB?W]6 O^:+Νq3P@u]E d>:9l8.oΫGs7ʨpZl͸P13j+l~?JԆmGVл[DRMg*7<圫-#+ض_QPxϦA xv-b,Xi$TI,a' ]rӟ]prhvc,Քc-szzVRgmKp,wϱ?ֺ,0ܻ8'>ׄVZ͜j7+O1wS4e[x |JіzX*wCMQYUBrSW9mVEQ/`S\I/q9<$3f=ǃ߀\{#4-,ry@Ym _k1[t2<˃֭BC7qԚ hi#Ԙy?gCLz.%YBN֣@F;y{ׯv^_#Ь;GJEѣ7Ȼ*z5% G{mП)^ e(:FOA%pȢPp$sڠTtP8s}?ZZ,S5 c{<sI?JO쑥CU;T'ʐ fU =Mvߡ&=ɒUق1ޢSxF5R<@TltQ; v’?riS}KQJTͅe?G2B+oԓ0N4ƹHѢe)8֧|"Y1ʪ۷֞([qZhb߄x#j AɁ*kÖS!]ٌ+t|?Z-fL{9Q r9a.}JivTU)W޹r>nRSCmlNYadVIB+&nXt!_TEl\b4Tc$8ހ;{$x0HUG򪏼\y39,Ah`2F$n+.E=BFżU*G.͊'y}Ԗ3`]OV- GRmo?_/MGy-6ぷ*BgrkgM˚>ڕR] Ƒ&и@=+ΚP,_RsШGZx|#zڗg!UGֳ#;c^s5͉"&QAwpfVd׵VrUJ6wgQaXb7֡wbm68S!@OZKxT-OBt6nI:}W2şҞ#T&FeلOE)(K?xuk)nsʌ<BD;Nڽ/3Dg]ڛM9b'i/x;Jkϝ#nе''B0Hҳ/{X**E 2J@;߼H?Jsd9`A_ҸCJ$1w$JHRFqYXވDѐr+?B`Ly+`NN=iJǽ;ufsOft?UgOz[fcC7$uUp] MlQ<:?V&>y=haIVT27eGLzb7k0i|?sK6ǕsvqTv1yEy{ Mz=(ߜan7nq {qW ;w̲-s8deD˲3]ZD1u MۤΑU_Ʀ/7=s\sGud&Y=zb3AʊWgZ.KЗ B s8Zj`#?+v)dQ"p8ܷD]~z  89>:=Y)H9Vuu[n?΍I઄2ZLlS?^?ZFM<8d ŷm:~ .KE?J]=!zJi+IkoJV|.N>>0$<׻51E*l;Z0#1pzsv??1sҪ_1ʯV:~̽ F0O-ԩ3󃏓JږX KK]iɴ28#d~UF/%8$ :Wezry ^N+#Y@o~GIeTL6XLI1n@WPf'8W r%& # @Ͽ#j2FqS?TI lKXj e-z_ AX=>ué<մ$C  TX3P~%I|$|3. qǠB)c@#rpFz@]db_rLT |Rn"U@G+=ӹ*N-X>DDG{}/g'ga3تAT뢞F٠FS[qX[oS2HJFIF>*.6.&>626EA>I]d]UU]pAEE]Q]dd  }!1AQa"q2#BR$3br %&'()*456789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzw!1AQaq"2B #3Rbr $4%&'()*56789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzh" ?QEJ(E)4H]h`Inlg&vj 8 E\ HO= j2iJzq3L€h' 99=Fs 9Ai0sE03+S@3,@ĞR:-Sso=nj$`H}h#89=A$N84rqq#G5I\i 4TZI3϶abQ8GJi6`8&sR!ϭ #z^⛻g4}Nh n69P8V/s+fk@0XOU֬/ܡ@Wz ;G0 aO7ZL3'#{Rd=hHb kQ7QJ:,#٠F9m`rx 4lZXNJFIF,,CCm" }!1AQa"q2#BR$3br %&'()*456789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyz w!1AQaq"2B #3Rbr $4%&'()*56789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyz ?4t?=)8tHFy=awxw?Ie|3Iv @{K" @{?d& bZHxZZO2A-dNp@\$? ^^FGZ*xg [3:өFzЕH>I7 $ܝk/"~σhۚ*5Oߑ^3be폽D-PpNN^1z7k z`dgӎqɯ~*?&qx;~cZ;{k+!l=+ u+> :My8|r~Y.i$ѿCk˱闕4 ׿IT;Lώm?f<6j{rK{~b_hdžPn=~}%>{]NF$dc=3aq;Wnm6myi½uWFi~O2> *s_R8{:8c^iۭ\j* k}7:W϶54DU #CۯWzofD.'_Dl~׷ o' ??S}-Wƿ?N-{~&i{9ïKkyi]}tW /j7j+;=FG^ם+tOoLצ5m _[|q BEO^nC2OͧxgOkOlмUc 5&r#ڢyߑ9 /#=yMQN?/RxL?%zpabcwբmۻ$H*|.?saɄO OfХN*4ݔ:9io29f< CN{A= ߎܒ~ŔCUo:{~zo#oO{~~lOđc^&v>ǜNzr ޿+KĒln3u??#t{ ˦kaw>ӑ:?x9qWuLdty>2 ~|T υG?=zq7'yrx w'={ v'T{咽Gg#e_YWߣV蝉e'3?n>+KQҩk?gM3>*PN1?~"i6/3k˂3S-X-$ge_C+vsuߎ~xRc׀pF#=r{W/_1m%Z]w5k- ׏#t#y~ȏ։':zc灜b`/?->7/xǞ8lŸ8rʬ #hMïxGw>9hğmUK#F _bg}kWkW~#߈yO G\^ %l?~6vZ?`?>"P4ᬾ/`1ׂ?dh:!q|N:`אI<`P|;0O?2x=ryk>#CۦH^sO_m4_??s_w5SV٣6## 'D!؏NIH?4/hw>S< ׹9LOο8q=ߗ=fvi]鿻Ozu<#]F:A0{ c$>:9=5qs׌sσoѐ?ϿrX0H'vK_+r^Ȳ鮽/_!?j΅z$5~?~Gs_>W9gz__5|3'(%glK)} #|58FAzv: |Cб-ێzgө{g=0G8x31qQ'}_z-5_Zqؿ?o?wC\g׵z{w}kVH?$GE=AN'|WV[~mzMi{|9?χ =;~y9{`y)-I|/ z9CjZ;5x˟5 #Zy9+|Wn n{=^h:uʼ>OI=Gzx{i&نVҌƿ\)ԔbҌw>81FQQ鑏l:ut=|k7<:|Bldx8=~W{(ky?G&:i55޻<Oq~8\c|;03Ü1퓁dSzKZ|=OK? O[SqqN9Ǧxzךx5zw +X NRQK6tjIGu|<6xxC*͡TG0c%j*pxJntʮ2Jx!xsOb_̸cZ#O&|0ZKOl\K,*Th᝾ВF#Rmʹ/F_^9c(CiTWR[;=SM;Yol_ q._eٖMSjPꪔaғZ5UN*gN8N2M8#po_TjV#PX/.S_m6i?مKET .I~]=I^uog-r Ǎtx^LG{[ofs&Fg{'Goc{muyg']x5mAWLJF񟇯7;[>ۋQD|yg>ZQqE5~9oX^74x|떷{tH>z??k!kQ"?B+[:'693O@Ir2kIEx~v>C^k0>DMS8i-DRRJ6i%/]|?_|=sz0+ auĿ<'/J>:_FiC$lTO29r7FW"|qX>#;{9 _d%H}?V(͵ۭۖo;^G- c9=p2FHWwx/C|>zs'<'E?|:|/xΤ:pA9w|孵?\|;hw>+?~/\dWo? Þ:|/ߌ~ x㇁{ 'Uys^w/CO~8o$qӱ_Y=K[w\$M;Ŷ'wv[F׹!Ex7'ѿW:?1O2sGO8k pqr09_~_'~~^QzLg=9c)?ooM;i >6^:N S Z4QJ52E+VV_81;3^`09s=E(J|7lp3d`q5o^:OZuj8K|ھnQ޷Y)|;hZ$V/;iq-wƆH Sهl{q~Ok ?`ĊsoQp}H'_ZŰ\%<)g~V~+N0ٷ\CRZ1]Hk+VJH=F䲅gIU/U)]{vI6k><;[9<gAֿ8>8; =py8/?=pr}G? c/10w=umm~ٯ^gs8d~rmԥgtrurqӹKu E4uZ?I2RR*e8`t,|=128l p+_W?d_>!4'O>eIʄTe9YO_?|w {3|DfmVA5M$A@/'+ޮ2䔛~7hw/y-FKY6qVE mKKKUmZPmٴ>:. }I۟\cPAX>_v =pIr:^A;GLN޹s'.22>q|~g>fqvE]M.NOC(U}k Gc"{~>/g8l/xpd{~==5?٧EoןAaq$c5xw8dy3K{^_49[dX̣vw+nݗ#< ΍xxCps۞+ o'" s,71ӡA$W~_~s g7>|&o g|@62[;FOk~Ϩ?n Wu4}0gy.[v/i:I׫?/o//#,~Kq'?p g$F3_t~ɺſc_=xxK^,׀Wg~ XP%??g">46tU@?GzOQ3=08lvuRNɶMݨ4W:}zɫ{G OzrM&nti{OA\+<~#\x)]\q2^\/p+~Ǽ: k~;~ӎ zpx|g sk>׃:?oßs|'OϗOGk&SU4ÿT-uӫN|kMhO\3?f_3-uG#`` 8=qE HO V'I**Ag#txO rV-uU{:֥vgƞj^g旅1ֿ'GG)S_I``x9#<~} UFz{cׯݫěd{|>0G@yӋ;6ogkﲷF|ymio>> w ~*xc> ^Ƕn[}I~'+pozVv[A+]vr t?N>oSՎ?7/mm ]kvz#U n]'w}]TWuѦ~#k/7??::1ۡkZ|1>oO/`@'FIغT$K¬>lYF1?/QJNY~uӇ#k}τyLur7c9bӎ\<-#="jڽ^M%˟iB?޵wY[~קx#4M {Eߒ39A8_Qx'g@ѿgלtw'9a۶|WO7?=/m?_>6{HϷMl?zkWwZ?EZ|Wv^=K {=;wO>,篷~CNW('<='Al=~E.|ٟ]]vG Bk۞=4Aq-;t_J PƸ֚qƟfVs>u$gy>1J`m %\gnd眃``ci99ʾL½d|)U*he(8V6iGp7y[e؈br*2X% *,-)*pŨм(U6]>#/)V/iF)>cv%A`~sJuw2 >L¼u~tD8$Oi<g׾:Κ<`n3~~zjw2 >L½%œm{n kx8_-Qȟ)> >Al6=~?װ=@g _3_ Awcc</+|?Rb3yf8[YKN/GN8߱Ŗ<Ǜ^C䯆^e ;|u-֢ :׉t}2 sG+Yg@dH)xm:O xO5{ |B*^ ( hw7ȭdx e}{x,U<üƝ:kfi%+'ęZ1!xK t3|#8٫hmUܦoBoIQN8{|5ס篵bXYa{k{+Eߌa،?Á#?q_/ۿ?Qe'ſ*Cqv]>cn$N>qi?qWT\VOFC靪R/Nzn_a_q^6)f0*q׬!?2C 煕y:[{߳n/O?DAwo<'m>PP03|G|C_Wм9𶗐>բ\xKRy nq/+ۄ󜇌3\>+c)Qthrvv-R;<1_m?~[ޗ>|qx߅Waag,/}Oi+M_Nx] M sp gP~ž8ׇ+m;C/f6ֆkf3o<6ʁCow2 )e`} ̷^h$O` H?91Wq *T :- ̬w{pkiYfYN~"'[/0)B*pԕ8)Tҫ_>|=oi73ZDt$d;'â^0p@'6<s}ۏ;n2~sOk<L989'''p/:UaZ&si/v1I[s4^Ͷ6oY'_׬T5SKF7VvMo}[-:| %_Υ|~7Gۦk_h/4kjo٠F Iju87#lJFIFHH(#(#!#.+(0=fB=88=}Y^Jfǣް+..=5=xBBx  }!1AQa"q2#BR$3br %&'()*456789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzw!1AQaq"2B #3Rbr $4%&'()*56789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyz! ?EPEPEPEPEPEPE(((((( v~;P{0:f``H mrߝ+Z1~up[D=ڜ,?qEG}1O\\lbtaaAes "g~t}?5>v;-=ژ Ԙ\ۧS!=M!@i.4Ġg&_S@2BqRR |BGR &<("COA@ =iU uC7'ƿ362*"0qViRR{syZ&9A#׵L"|~*Y-)4 XChc{ɦHi7Z4,tҰb& IC$`TYw*(@AtgkVQl [JDI7rc)AOE3zqHQdXZ7V`CsǨ'ARX iJ:cuE!bNniu3LX{Ue884ʐ.9@4,aϵU#1UC_}AS %KWdO5N;UiN*;,I=RH*+Gb)@ƷJc)zctE!&?-1_2$m\i} B,{U9FT^VlcJ]^Ea. 062:zLurw!xvސ#b}X)@BڝVx\ژzSJhc S tgg ^Z$cy XJQZ -(v՜ˑRK)Jb&N ށe},xP{<1I*[2>ƹـO\R}_ZsR3cHF$j'ߧJa֣5hT$})xaITh~x. &&TqtnrQHIܵ%ᣐ`NQȏh.'4r[X>lzzW;0q Gjr>\H=JE]îF;J@'+ T£a=j#6NH.E+h(Ml4=ij $h~Y kpLc@£qAG5m%C~u9yⰞ3H@X"QjFT0Jdf G tQkTMHC)I -"V緽DՍ  Me6CSGJ} De͘9T)X; \ TR\;܄:wOq9XvwX?GIpH8ʢ)QkBi!F~]?A]}LlN7qY#"VdOAlF6}͓#0{b*rC(ií7Cig423֚VvȞ «:2[)\ܫ U+ɖϖ8d+Ĕ)@#wP1suLXޤiXƠގڹ%PģP_[HTE[HpZeC3K^(lbc֑)a>^ QhJ0+\T|jisnL|Ҵpk'L{k;Y#Jj}yݘ'b,de!FqU#KHq'affvVsՓ%"cY P$4 {CI`=(jĎݚU|R-uO5\`'`)Ojf?zSc\V׺,Ewd[̒Ē!aS&]he%a!.X y랇5eepݶAyp, i/~EabAEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEPEP٠F$k u^XYHJFIFHH(#(#!#.+(0=fB=88=}Y^Jfǣް+..=5=xBBx  }!1AQa"q2#BR$3br %&'()*456789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzw!1AQaq"2B #3Rbr $4%&'()*56789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzm! ?̠UqiJk6&"Sf"5"OLP!:bjR)袚jkqQɪC9x *+9 OS ͉zTLI@ jmREuhH{SE4;LjDF* Wa9AQ!2d(~XA<3~+P!_-3zX4&=i0>hHGފh@0M+ƨƎ ! vdtYbd,3NV X~GSQ́hqOHRw(Ci4} ֈJ1P n0)ʀ#D``=j; 2GZ*%C}V` qXTN7:jLJ99؁ӁڕK+!A'p\|ǃPI5yPf=)xR%lNxg=SCb\&)\{ 3c@$cO `y^EfKB08ҨHS֩( qOjҘ؈&T*1nV3d}j!ǓMئZ}Kfݸ9]ӱ\U6Aj'lDJ蠕fB۹?QEEEt&?Ҕ hh0*9 * r:gXVCakg=P_6؄ Gt1$^婢K3G9bd 04SQ"0 "B _əK6oh;=FkBPLq% Bg?>LMDX}TUKi(۴@ls*r=)!54R 7RX9# iK\׸!+ 2*@>A[2ܨs*YIivHA/_dAr9F@>c?{zB#\v=e$>SI\p6+ }*0 *c.)5(zĎ ;u+ȠZ=8jBk ZtRc'[[ = =s;8^q:}*)FFGQ\t$Y! zTM8 >-lAsdlb"sַ[ x~)0 LCH c})=Np85LDmOGS5K[g8$S"gSh J}r:W،gi=i_g51Zsr3TGicQ٠F& 0CӰIZGJFIFHH(#(#!#.+(0=fB=88=}Y^Jfǣް+..=5=xBBx  }!1AQa"q2#BR$3br %&'()*456789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzw!1AQaq"2B #3Rbr $4%&'()*56789:CDEFGHIJSTUVWXYZcdefghijstuvwxyzm! ?̢B+3HP8 ԁv#: )zT11ғ搀FE =)!P;oTy4y֚ `4^ʰNE ފ@YlY$u bcJR8Fh; 05@7 SCܜRm.P K@i), o Yq1[~oAw0jYBr}S\^F*ZFx@197E!LLnHbʚVNi3LU DȦjhiG4+!4LĬҪ7VơF2YֳAbF9r՝ȱ lt )q䁷uV)=`vz桱AJɕ uOROqy 8SCXq{g8""b0qV#aҙ!@tM@$<QC-ADIkjԮ$hnsYt[GM ([K V ^[p1Z62zHRL1NZǁKHEɬ JbLd"l_ZRev\T>QZ1nN7r^=n{qRdֺdR9Qq +ʌ )F%~{֊ZV*9<ԡd`H<բi*SEQs(B@jD\uM0jDLĊS`u(9R`WdpQJ0kTLE(A#mݭJy8q*-gNGҳjzV2]D.y72>^qޣڮ2qcZ@d)?Js˂nF+tZp0c'R!TӅ&ѓ@ K 'o=h` 26UGXV(ݵDt'8?I롙q7hak!F2=[  f8j%}1n[x"|?0*㤬4FzAT4Dd $   S Ahttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-a.jpgR\A2s"H +{_aEjA;VÙu sH_x󥦏1/ވ/m"| r %- ݥY O{êd L~πb}6"Utn)f3c^yCì@;E vg]΋gHr&F\4J5^:[2a4hc Zt @ 0ɚ5-~rzʼn{%)fa%y{ըkwD{l <<QB<#aP1y2ƉS 37ިW[QbWhFq7*Ga=8Kry*N9<3G#dԮX4ݟ[߽_*B.; ^n#OeUq MMӁ0*WpI$aPYT[k 6MJs󤃫LLaS9yώvYhd6tl`f>H3!S$bAmWhXD%rP$?9DPJ㚒8҂j,yX3 4%TXwq$`[VlZ>AIW#Geɻd֦m>z$nX*D#N2\xVk5cgE7i5;4wW%]uIْY[ 񾣃 Béܠ`HX>(_te2J=R5Bh|95˔tP>_)#k)%f3'W Feh!j$.2pb?/qd;qc|NdgC t,aVH=UOkXX..qm˷b \%!A?! 6FL嗐R!a̰4K&.7oZhhJ ?H&y}8O#prLOĢ¦Fq0xh0F8J)JYiQWAɲdv2#F>(bLut j4aD5lq]4^=QpWmCu%D9&= t^9>$#qӼD誶VNADʱU+T*uS͓Re~vi$J9#O(ށc"usx iUSzP~EDr?IQ三;\no⻋]P9gO'x@2'Z*>_ךR\yUǁ |C`ttZ=TsTǞm8ICB]#P#ڊjQg^M` Z ʺ c8ر Jjkn0iS|ӌβ"NK@ºHZ``4P @$᱘JxA>:u O֫>9XuyrF~WVàs4<օ[~,8^,3 z9ގwpgtalr,09 J\|_<Ǟ&OI9O|=$ -Э*ه _, GS'ߟL$g llB,9+Ե:]N;*D,/!s>A htm֍P59=؉m:M2uVw:TF9>21 \>iDFv^LEVPdԡqlIM `Ɂu01eXNAb+W3|(%IPOOˏ X5b"jk+J2$dcZBCS.sjדJҢ(p+c,BuJ=&5c%il(lX5DY|.ly/8aQ)۫_yfģ8\lݯd0U6Fgy]Iˉ5G Q#h bEk.c!?pÃ'X?%?O?Q?Q?u.mxj@d"!C|*? kb~W޹ؾzkMkM}۝ߦܹ~?oQj5_nhkڹ>W>a䢅 HH#z{+z~VM򷪲o&O'Oײ)5??rs>eI9&<7OqMZx&ݶڌ8{uwN[-z$lQ4?[$=sKoyۗ8dAslZs̎o|b?_Ch{70VxBh<~3Z^7ԜUӮ 2$W 4lnzXd[e9, 4EZk#PF"vtWyLi5u9@qƖW xL)Xd'9vWmcwѹeyu s@]drJ(m aycH4N]tN>euIо Y6\7 Y|Y\ϙjV08,06+}5b¹Ń1ܫo5=?v3 vKeI@(k ҿB3x&:75\cdS#پXD7 %2MiLWZ(B 3kpIaKiќV߰I1(&zeᬩARA  6UߏUxPlQMpBە \4}勷ƋJsin[ 2wMB++h1l66G5ك5E`Dj4,*Ar [,W8E%Tx}~nB[1&Ie [$($(QYfr:ϲ'%"V|kq\ԒHEZoaF}K<(ęo& ܸ-$@s,j q)®ܹµMI\lYl{\˩vv{ "h\*"=!@ykaubc<}.,E ,{ϝi J#Q'`Y9F!MiMƵmh"24pՏ`p "'(1PuuNmf{FvoUv (ٲFR c4zS!qU=GGA O1f4T:A9 $ƒ(W.1-D(1ƿݳ&[r#c]J+-x݋)aG]>@(ϸg@fUE?{65cLM6dE3׬A zpR[0|c*ZqlIj]ɁgAņz'¡#ִ6Ib:HGH;1I8WC,ﴉƢtuD͕ 6E5vbܻqR>$>ZJY)-:s(*u =j4p1.lh`oE2>&e7d_m0k+eD AgfԀDŋO6]uemζ街& YMĞh܍i><ˆNɬG"͹匏W/l&y mzَiNOafsm:96CA&Kt摊Z4#$iT ԥh1țv&,#yUgѲD fhƀO%E,lgSvę X}K>7rYpN ͜O6sg 80N}pc6 `# ㇎ +k ]vĜkߊ^g!Hpyׄn'#eBZ:łt=znH^Jgcꝏ\*LKЖ8 z_#d%>R= )fY + _!hT&!#,c|1Rh^Qц*RD`r5M!/Zqr<촊oUlvm$vm>If$au>Fqc؎PyY Kvпn0ٷɢGǖlRW# *OX>5Y+"HST:Y@:&-?0۟3ZnN&,wWK4V9YM9%>Ő@tɉnnĵvcؽT>硜Vf ̼mμiD4O*vc4coWeWܾyg]VQdr&; ud{pݏuC}ݎ9e6cZ.c,]8xuxv\ ^ fD*){ ,c䅖$762*GE68i$,Yg &܇1Ǭ\;8Xh^R4q$}kv8{+ޱnk.8>lNXXbkK2y*|n~~NϯUYZDyDqUa5w$@l:Ų?WENXI'u>jah^d;ȧ> Wmb"^/;c?e;GSd~FC;wa2.㰑,vHŠrA=$4d nbYBXVWY.Z/\3c[˜mbvG9r*JfX.lXܲsx$Hoηl:5D ^ JکUs9xGY3)~&$^b:D,<8ӵ>~k߂ׯlSXNFSlzFhgj/*܍x Ks$⽿2ؒrUY<*g5v122]ܱk\a@dT+K/#>{]v<??? j'A?ֵEkZVbBdq]}g@{k=‰+־ɡ8^x~u+AZ &HT9= xGiM]$؏@E0+2O=;L q9mQَQ&1<E֘://F|_`rHيUwhVWtȀ:s\:,l==A0G 6 &"%6+շӓ_omn! pOSJr-$^n|+ie>NUŸ Y %yyKD˪$R <\Wa=1C nL $( D!f"veMv[ "]. y.r$3'쭭r(b@ZRUN*Ԙf0vx*ܩƿŽL6ln,HG[gh-uQh aQjG%Mm8w8AO*0dt:6uui7/0wuwWZf2z:8wyIL^|v&%.` cːjtPC Q#W-A=K%[O:~nO+ SE>pS f+0[ w[BkGQ &m&82.o¦ ڤ֑ʤՄS,Ls'q=ZScX3J'mY@б#޼!{J"PkQfZLy<惷h]@A4Y6([};11`& MA:GA1q/x҃HT҃)W0m 4>L6Q"=&lC2vm3bbF2 ZgEX$n5RK}Ii"Iojٟ|?1k\Kz'q2kv㻜ޡ1W'[k ?my\Q82Jʪ{3@&64͌lļ!H (>&GLxC2M qL~ǕJ80ӽH֥I 3{SFhz+}x}F+~!00]'Jtm(CޝE^UE$R#n7:ŅO途&uv{NDM}]ʨfLcw/|nobWV‹z"j z|uC)]W@*#@?QHe< 26`Xq,ޠ@EdE/ hfϐbӦ3e+yF:ĀտE }GH$k`kƚx vK6Xah8Y76ٽhyˏE 2xd;rO0~Tx}%' G;y=*,u.>u {]zƴu~Z Dd a  S Ahttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-d.jpgR  @2#3ARrc 5M? NDJ'[v>i~rzJѾJF(LMv5jNm;3}Y(qzuJ!N+Ά0hv7K* NIu% 4ggZ\gf vc^Y+) !o#ZZ#յӸnu4&b44`6X#/KLRdkYS4;+} OIuB{Wx@Uc$I&d? 1ꃸ4h<Ivm7Gj;.v0LXvtV@jņ+t+Oy4NB6 '"J+w'hJ =˫§@I1Z4y**x{Qʵ=EGU}bݸ:EH;K.#K#>O42x<̎<*LY3(Gb5:ɟ: L[ :7XI'_3#(BC+nblW}=6֧MLPυiIWrGRd&>Lyg%(eb La+ČK]v|<(Set7 6}^|r Ly'Q=>N|xٺ?Ns,pI W}kp%4s>#%emI }޼YXZ6S awE'l}]%T*qLrѭi\α\6<8E|=H@ M꺬_[͍vcS§Qqf<ꀖXdCd?.z\[4jLs=Hr*,c?su]^ JdB:dC032;IAgoR56? "t=6憳R-x-V?=Dd   S Ahttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-e.jpgR J}xHTUG&F J}xHTUJFIFddDucky!Adobed    #%'%#//33//@@@@@@@@@@@@@@@&&0##0+.'''.+550055@@?@@@@@@@@@@@@"!1" #35pA%$ !1A"Qq2 aBr#R3s4bCS$0Pcp ۻ " sЛz"PQ5 ( )8E9bǴ'fԈl"wJ+cz!b_ w2a0M˞Lf }M'lk?:W=Ri[K9=0 8/N->QM{* afk GsW34ØPc a܆Ȏ$NXpF tLKMއQN. Q^<&1"DD,8wU}? W;C74k\#2p686 SoN[,@;3VRL4jfM+@؀'Dsu^a7}}Rm@{$=IobtO%Kyg665ժcUK?kp N8G ' "Y j ZapL{)*qWQ8功@mcLUS?"q{*i =2K\< .Tx641/)sRzNbV~A߅tVf: _U>kHQgmn-qŇ  $55 Bjs7$b°̶l9*aO>pO1dLreb=_.UB5 0zpk㒙}b.;0xC0Eiqrx x"8*&OCX00ͫAp T*KX&Grzѱ%8Ά5,$)x2G>[rƹfʶJϵS]'vu2Y -G]J#Um+Vq' !ږ+=K䮄+HkrG,(EP̫K r&);7$P8e!Z],QZ'S]JnqOWw&6bc D`Oevis]a*Tk*QvĕV2CfHhw]K6\^zL /F!^1|g tc M_VRa(XB%0t ?p&iQ\T,pS7aJ o6y I8CM[!VTtT!ܯfO/8RYJG "VӴA5aA%-F@ӈu+BÁԸ[Sn  X:4:l|m5H.8w܂5Rh#43Y# A$lܮ כqwn zP흺r0RK}yڐ>ZM#60swUD(6cB/1zw˸UY- IuͅYŋ+եVw~v+7xOe`=puZBL. |'QJ{Y7IE kt/[y؀~$I͑a'sdMt0PЀqqVX-*nKձkKDt%̔r8N8n[Ϭ#_WAIwԇ8_$&OpR̙YdMkV*Cw7m[FSOniSԪHn*:A | `籁d7sGgRBH& xLr}ՄĒ[m ]]P*t4<ͽd0#x1Qd@ǖꐹVQ U\)$̘,=kJC EB5$[0#JRtsY߭RTfӊN)xC.2T0%CǭGcU~ƺTJm-{ e lsۣ z*^*RՒZ>6Myd???gYuF4~6fEkXm?VppzmO6xHӤ ۶Fp_:CU+ Ǵ EdV` ?{$-AB$@Ib[#\T}׏u^kVUTNId ]6pRHܧ ٭~I)l.p /Ҁ[ JMVod#9Cq-km "\wY@:[Š˼ ʐXf3T8Ӱ^ &:Ivq44IH2O-UX)UVۉ\[QFeV*7_R1FrBcl+q<^Gٍ%3yR$$Eչ*!R "ŎT%f%v;qnAtqOV%(Dh}&e@KۼtElO\kﵷ4jn\ۈt΍ް_K(`/o5=dQ٦3P$!U_It#f_8mWgclFAuF FYV4& +7|Kk^@A ~Һ5脍cUVRӇ sʻ`q3j# !ufR)i$w4۩wJt\P 6?TMZW Pm f}eQkeݮm8CV;z;cPx]->$ܧ6*XL;#e>FA,k9 Gham |1$֧oΜݗBX[pD6Kcr[vٕ3tu#i#(+`VDUr]ƳƳQ`HP#eX(f/W{ boz%.,7@!1F>M)"mp%GRIn#g_ \uP{‰X:iT<40쥶@ca(@I)c]/ovdpT0'P*_b'<.F i~RX𫛝#Ox9mimD$by8T|\ҙ؟k|~2"<kz¿>K<@ViX!,Ǔv]lzS@ 12w(v)fIR/ֽQ"XwƯŌ/*wڮ7(ECYK{r܎<|YR߯MfՀz{ËBqu 2qp1}m&K\ q6U q"zIm%nMnXEef٭o zǑ^)(OD)HYTޱ[9OD-%[TL K+2 uXqc[hO˶ 6%6,  |ǨuVl? +/)m:m}OrzƦʴFE sqP!!E/ۭ FX%jLv 2)6 FTPVhacˇZǶDPoD&$MXz/jM+&<2hm_q"9$}`]RNn& 3 Joj(j"!]蹰 zE7NZT"so=[} *1d}͏т7.V]L7‹ SH#ƥmr[SWxIԪQ>58. 2fSG1CPLѮ5tWX6m=v$;SGuI"0 C!]<,nM$dj*1F2pAVn+MbF]Y}Ejw=ʓU~#.f sQFX6.8F=m?#ZHV,Q  =K~g;WssU!i<ȧ݃[Ή/Ts`$S_j A@ͱ#!["?R3ͷ6vFXs srdY.M̜ d_NM7"'܅Q(X{X.=㈽D +*R 7܌)^xRP@$lo$׈6*U`":?7v{fF$@eL/ $@牫WEtg ({1'U;mv#K,G/ibtXz۰UY]kq'n´rv8os{_=ayhː{+hT"UQ 0;[*áF1W6#R|_}(}=Ko27-s[X&}b΅n_کvm؈"  i4!o{]r$q4&R[HaknQȐ;c$]Pc͝뫜ѣ1 ВTEwP0$RRl ZZ$e+Ɯ{M>-Y/v&NW6>aՄG̀jgU#U{M0el {XFU=#І/P R 5{g *E7fEd2?b-͏X7xQ<,5 Hp'Ԋ*ΪH#!X kbgY,TsB1 ]VZcSyPs21ױ;x :4U߉ZgF-FLJ܁8pX~ȠXu5g:˘^8̇@82ܑʣmôܣ)7ja,Z :E.v%U% 3l#_ + :X U|Qz_G _& UU^Sn Yc@yZ([`SQƠ@g_Dd  A))))http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-f.jpgR 4a)<2RM  b&F 4a)<2RMJFIFddDucky!Adobed y   #%'%#//33//@@@@@@@@@@@@@@@&&0##0+.'''.+550055@@?@@@@@@@@@@@@^" 45@1`!$0 !1a" AQ34q2B#t5@rCs0RS` fn :hz#O:|\0k p5E5Ct:[u6uZZ;^˧S?TCTCTCTCTCTB$xr4"N9I)5WK=:pnr+p%"Dy;Pp*Zzr0%s4ͬBݨ]ANFIR_"M N!:d:6M dkE3VRt) JT "F )=|jmN8N8N8N8N8N*)Owհv&:kHjY {L9ޕYr3F}fMϹ#>g܌rz#>J]528#d?tBD!tB 20Ɲ@tgy;K^\7b†TVL82o9I3,HJ+R3fc.LY2gӍ޷=6ݥ.U_3 ԶUi$Bć!%:8K4UQSZF#i; h?}+tZƓIik?A?A?$Ta(΋Mk9c5knfkl,X IL 3z>n^wx"[ȽEw/E婊:_Moêwh{5v^D8ʊjlc7#M[SPorԍ^ +` $Vy o7]͞Yw gfeI UZ<4 pٶo7&o-dݪ?/M~^w(6Qzmܣ۹Gr Pt Dj汩;In ҤeƁ@;AM,v*EM?_-7;D1kFvUF<` @v]NMгP/y.#E8IIo=ykŁN31XNCi}++.S +TE)V kFj G Aٷ4@bܠ$*uJeQ,#zWERnpՎmaQ7[3ř#tƫ]]&Va ^SF8w$|"]])p{n::3xۢI|g]ێϴ>z|ڸcv:Ĩ"0PTЎqK\ Eˌ#ɻTH֣ik m*prZbJs >~ŚqcÛ8dd??8p*{׫Ϯ0Kkyŏt !ҥ<|@CG>:\aC i8@8 NormalCJ_HaJmH sH tH N`2N Ttulo 3dd@&[$\$5B*CJ\aJphFA@F Fuente de prrafo predeter.:^`: Normal (Web)dd[$\$6W`6 Texto en negrita5\4U`4 Hipervnculo >*B*ph$X`!$ nfasis6](o1( contnoticias?i<=r Y 0 gh>ls~7?_`2 )!L!!#E$$%%%T&U&&&'x())L++++++++++,, ,,,E,F,`,E/2!2-467r89P;R<g=@&C@CwE H&H(HIKLNOdPQRTUWX9\\ ^8_`a!bPb|bbddd2f6fGf\gghhhiDj kklllmonnn"oGp"qrrstuMvQvxvw wx%yy {{|}i-\]000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 0 0 000*000*00000*0000000*00000*0000000000*0000000000000000)q<bZqFLQTXZ\^ _!U*/E0=8crFMOPRSUVWY[]_FN8: ce?%P&R&L+++C4C4C4C4C4C4  R$:187H8Iz+ R$rIH77w Ib$AHɔ.0I%.R$۹}GvݻDMR$S[qX[oS2H R$m`rx 4lZXN9R$Iju87#l JR$$k u^XYH}VR$0CӰIZG. A_@r   (    A))))http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014.jpg#"   AXoohttp://www.internetcampus.com/pix/bird6.jpg#"   A\>Ԕ>Ԕhttp://www.internetcampus.com/pix/ntscpal.gif#"   AZ>o>ohttp://www.internetcampus.com/pix/bird01.jpg#"   AZ o ohttp://www.internetcampus.com/pix/bird02.jpg3"  AX> > http://www.internetcampus.com/pix/bird6.jpg#"   AX>s>shttp://www.internetcampus.com/pix/bird0.jpg3"   AX))))http://www.internetcampus.com/pix/bird5.jpg#"    AX>)>)http://www.internetcampus.com/pix/bird4.jpg#"    A X>)>)http://www.internetcampus.com/pix/bird1.jpg#"  B S  ?dYmqsrsv xGzK~-[T[mT[qx T[TpET[&T cT [kT [pT [wT '+,9:ACHMST[\dejkpqz{#$',56:<ABIJST[\abnx'(+,34=EIJRS\]fgqswx   !)023@AGHMNWX_lopz|  %&019:>?IKSTYZ\]abklrtvw}~!',2>?IKUVY[cdopvw}$+,6>FKMNPQ\]`dghjqyz  '(45=>FHLNWXabijtu|=FGNO[\fgnotu{    ) 4 > @ I J O P V W Y Z b c j k p r y z       & ' - 2 > C E F N O S T W Y a b j k p q w x           " # ' ( , - 3 ; C D I J S T ` a l n s t y z      ' ( - 0 6 F K L R S Y [ b c i j l m s x ~      # $ * + 0 1 6 7 @ B L M Y Z a b k l t hlv~'(/0:=BCLMSUXY`almyz~"#,-568>FGPQ_`cgjkst}~!+-9:EFMR\]efjvyz !*4?CJMWbclmqrw~ !"()./12;DMOXY`clmtv   !$%,-57> %'(+,78;?BCFMUV]`hjvw'(02<=@AJKQRW]ijst{| !()67?@EPYZ`dnovw~ #(48GNOVWYZ_acdijst|  +,./12=>EGKLRS[\cer{ $%+,34>CIJTemnz{ %/45>?EFKMPQYZcdpu~ $-.23:<ACLMTU\]fhptvw !.78=>CDLMVW^_hinouv"#-.2367?@FGUV]^gu|}      # $ ( ) 0 2 5 6 ? @ J K W _ b c j p u v z | !!! !!!'!)!2!3!:!;!D!E!K!T![!\!a!b!f!k!n!o!v!w!{!|!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!"" """"""+"4"6":";"@"A"C"E"I"K"S"T"_"`"m"n"t"u"|"}"""""""""""""""""""""""""""""## # #####!###%#&#*#+#/#0#7#8#>#?#H#I#R#T#Y#Z#^#_#c#d#k#l#n#r#y#######################$ $ $$$$$'$($*$.$4$5$;$<$C$E$N$O$R$S$[$\$f$g$o$r$z${$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$%%% %%%%%"%$%)%*%3%4%;%<%E%F%J%K%Q%R%W%\%e%f%t%u%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%U&Y&Z&c&l&o&p&|&}&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&''' '''''' ')'*'3'4';'<'F'G'M'N'R'T'b'k'r's'y'}'''''''''''''''''''''''''(( ( ((!(#($(,(-(9(:(A(C(L(R(W(X(](^(g(h(p(q(v(x(|(}((((((((((((((((((((((())))))#)$)().);)B)K)L)R)T)W)X)b)c)h)j)s)t)|)}))))))))))))))))))))))))))))))))))** **** *$*%*)*1*7*\*g*m*y*~*******************************+ ++++)+2+<+B+C+J+++++,,,!,",.,/,3,<,D,U,_, --6-:-;-C-D-J-../000 00n0s0{000000001133|4499<<==CCLDRDUD]DFFTG[GHHIIJJJJEKKKdKiKKKLLLLLLMMMMPQkRsRRRSSSSSSSSTTUU3X6XCXFXYYYYYYbZgZhZsZtZxZZZZ[[ [[[[[`\h\\\k`p`a acc\c^c5e?eeeeefg+g5ggh3i9i:iFiGiKiLiSiTiXiYi`iiinioizi{ii_jfj>lHlAmJmnnnnnnoooopprrrr5t=tvvWx^xyyTz[zzz{{x||(}3}5?;C*6]:BGO ? %%VanessauC:\Documents and Settings\principal\Datos de programa\Microsoft\Word\Guardado con Autorrecuperacin de Documento1.asdVanessa<C:\Documents and Settings\principal\Mis documentos\Gutxi.doc2 RuV\~^`CJOJQJo(^`CJOJQJo(pp^p`CJOJQJo(@ @ ^@ `CJOJQJo(^`CJOJQJo(^`CJOJQJo(^`CJOJQJo(^`CJOJQJo(PP^P`CJOJQJo(2 RuxRۜ^Wp=Pr"(:2<= gh?_`%T&U&&&+++++++++,, ,,,E,F,@"(wwp@pp$@UnknownGz Times New Roman5Symbol3& z Arial5& z!Tahoma7&  Verdana"1tFftF_u<!0d2Q~Gutxi-asko guztiok ikusi ditugu 1992ko Joko Olinpikoetako irudiak, baina oso gutxik ikusiko zituzten irudi haiek Bereizmen HanVanessaVanessaOh+'0 ,<HTd t   Gutxi-asko guztiok ikusi ditugu 1992ko Joko Olinpikoetako irudiak, baina oso gutxik ikusiko zituzten irudi haiek Bereizmen HanutxVanessaaneaneNormalVanessa1neMicrosoft Word 9.0i@vE @ @'u՜.+,D՜.+,h hp|  G/< Gutxi-asko guztiok ikusi ditugu 1992ko Joko Olinpikoetako irudiak, baina oso gutxik ikusiko zituzten irudi haiek Bereizmen Han Ttulo  8@ _PID_HLINKSAT `,19 Hhttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-a.jpg/1dHhttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-b.jpg.1Hhttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-c.jpg)1!Hhttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-d.jpg(1Q*Hhttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-e.jpg+1/Hhttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014-f.jpgMFhttp://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/1993/75/images/A75014.jpgi!,http://www.internetcampus.com/pix/bird6.jpgCC.http://www.internetcampus.com/pix/ntscpal.gif[C-http://www.internetcampus.com/pix/bird01.jpg[@-http://www.internetcampus.com/pix/bird02.jpgi!,http://www.internetcampus.com/pix/bird6.jpgo!,http://www.internetcampus.com/pix/bird0.jpgj! ,http://www.internetcampus.com/pix/bird5.jpgk! ,http://www.internetcampus.com/pix/bird4.jpgn! ,http://www.internetcampus.com/pix/bird1.jpg  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~      "#$%&'(*+,-./05Root Entry FP{C7Data p1Table1eWordDocumentoiSummaryInformation(!DocumentSummaryInformation8)CompObjkObjectPoolP{CP{C  FDocumento Microsoft Word MSWordDocWord.Document.89q