Συμπεριφορισμός
 |
Το λήμμα (ή η ενότητα) δεν παραθέτει πηγές ή δεν περιέχει επαρκείς παραπομπές. Βοηθήστε το προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 02/02/2012. |
Ο Συμπεριφορισμός είναι ένα από τα κύρια ρεύματα της ψυχολογίας.
Συμπεριφορισμός και πραγματισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τζον Γουάτσον έδωσε την έναρξη στην εν λόγω θεωρητική οπτική, η οποία βασίζεται στο φιλοσοφικό ρεύμα του Πραγματισμού. Σύμφωνα με τον πραγματισμό ο πιο αποτελεσματικός τρόπος ερμηνείας είναι αυτός που βασίζεται στους νόμους της φύσης. Κατά τον Συμπεριφορισμό το εξωτερικό περιβάλλον και συγκεκριμένα η αλληλεπίδραση του ατόμου με τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος διαμορφώνουν την συμπεριφορά του. Δεν αποδίδει την συμπεριφορά του ατόμου σε παράγοντες όπως η προσωπικότητα, ο χαρακτήρας , το ασυνείδητο ή τα γνωστικά σχήματα. Για τον συμπεριφορισμό όλα αυτά αποτελούν ουσιαστικοποιήσεις. Η ουσιαστικοποίηση είναι οποιαδήποτε απόδοση μιας συμπεριφοράς σε μια άλλη συμπεριφορά. Για παράδειγμα το να αποδώσουμε τη συμπεριφορά (σύμπτωμα) ενός ατόμου με σχιζοφρένεια στην ψυχική ασθένεια είναι μια ουσιαστικοποίηση. Βασικός άξονας της συμπεριφοριστικής ανάλυσης αποτελεί η έννοια του κλασικού εξαρτημένου αντανακλαστικού η οποία οφείλεται στον Ιβάν Πάβλοφ (ο σκύλος του Pavlov).
Η θεμελιώδης συνεισφορά του Τζον Γουάτσον ήταν οι εργασίες του στην εξαρτημένη μάθηση. Όταν δηλαδή ένα ουδέτερο ερέθισμα (ΕΟ) συσχετίζεται στο χώρο και στο χρόνο με ένα ανεξάρτητα προκλητικό ερέθισμα (ΕΑΠ) τότε το αρχικά ουδέτερο ερέθισμα αποκτά εξαρτημένη προκλητική δύναμη (ΕΕΠ) προκαλώντας εξαρτημένες αντιδράσεις (ΑΕ)(π.χ. το σκυλί του Pavlov).
O Μπ. Φ. Σκίνερ ενίσχυσε την οπτική του συμπεριφορισμού με την θεωρία του περί συντελεστικής συμπεριφοράς. Κατά την συντελεστική συμπεριφορά η δράση επιφέρει κάποιο ερέθισμα, το οποίο με τη σειρά του επιφέρει μια αντίδραση. Για παράδειγμα η δράση του να ανοίξω την τηλεόραση επιφέρει το ερέθισμα της αγαπημένης μου τηλεοπτικής σειράς το οποίο εν συνεχεία προκαλεί συναισθήματα χαράς (αντίδραση). Ο Σκίνερ παρατήρησε πειραματικά πως μπορούσε να προγραμματίσει μέσω της επιβράβευσης μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, δημιουργώντας αυτό που θα ονόμαζε «συντελεστική εξαρτημένη μάθηση». Επιπλέον, επεκτείνοντας τις έρευνές του πειραματιζόμενος με τον ρυθμό της επιβράβευσης, ανακάλυψε πως η επιβράβευση με τυχαίο ρυθμό είχε σαν αποτέλεσμα τα άτομα να συμπεριφέρονται ως εξαρτημένα και πως σε σχέση με την τακτική επιβράβευση, η συμπεριφορά που προκύπτει από την τυχαία επιβράβευση εξουδετερωνόταν δυσκολότερα.
Μηχανισμοί διαμόρφωσης συμπεριφοράς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μηχανισμοί ή τρόποι διαμόρφωσης της συμπεριφοράς αποτελούν η ενίσχυση και η τιμωρία. Τόσο ο ένας μηχανισμός όσο και ο άλλος διακρίνεται στην θετική και αρνητική του μορφή.
- Θετική ενίσχυση : το υποκείμενο δρα για να αισθανθεί ευχάριστα. (π.χ. η δράση του να γυρίζω νωρίς στο σπίτι μου σημαίνει ότι η γυναίκα μου θα μου έχει ζεστό φαγητό)
- Αρνητική ενίσχυση: το υποκείμενο δρα για να μην αισθανθεί δυσάρεστα. (π.χ. η δράση του να γυρίζω νωρίς στο σπίτι μου τερματίζει τις φωνές της γυναίκας μου)
- Θετική τιμωρία: το υποκείμενο στερείται του ευχάριστου συναισθήματος. (π.χ. η δράση του να μην πηγαίνω νωρίς στο σπίτι μου σημαίνει ότι δεν θα φάω)
- Αρνητική τιμωρία :το υποκείμενο υποβάλλεται σε δυσάρεστο συναίσθημα. (π.χ. η δράση του να μην πηγαίνω νωρίς στο σπίτι μου θα κάνει την γυναίκα μου να μου φωνάζει)
Πηγές και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ρόμπερτ Μέλλον, 2007, Ψυχολογία της συμπεριφοράς, Εκδόσεις Τόπος
 Αυτό το σχετικό με την ψυχολογία λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε επεκτείνοντάς το. |
